خانه اردکانی مشهد

خانه اردکانی مشهد یکی از آثار تاریخی مشهد است که در نزدیکی حرم امام رضا(ع) قرار گرفته است.این خانه تاریخی در سال 84 به ثبت آثار ملی ایران رسید و بعدها در سال 91 از فهرست آثار ملی ایران خارج شده است.این خانه از آثار تاریخی دوران قاجار است که با عنوان خانه دولابیان نیز شهرت دارد.

پیشنهاد می کنیم در سفر به مشهد حتما از این اثر تاریخی دیدن نمایید.

خانه-اردکانی-مشهد

آشنایی با خانه اردکانی مشهد

این بنا در دو بخش دارای بخش اعیان نشین است که یکی از آن ها زمستان نشین و دیگری تابستان نشین است.این خانه در سال 1298 یعنی چیزی حدود یک قرن پیش در دوران حکومت قاجاریان ساخته شده است.بخش اعیان نشین جنوبی این خانه در زمان حکومت پهلوی اول ساخته شده است.

این بنا متعلق به حسین اردکانی بود که یکی از معروف ترین تجار مشهد بوده است که در زمینه تجارت پشم, پنبه و روغن و… فعالیت می کرده است.حسین اردکانی در سن 63 سالگی در گذشت و دولابیان این خانه را خریدند و در آن سکونت داشتند.این خانه همچنان متعلق به نسل دولابیان است.

خانه اردکانی مشهد شامل بخش های حیاط اصلی, تابستان نشین, زمستان نشین, تنور, آب انبار, حوض خانه و شاه نشین است.کاشی کاری های نمای این ساختمان نیز مربوط به دوران قاجار است.جالب است بدانید تفاوت معماری در بخش های اعیان نشین جنوبی و شمالی این ساختمان که یکی مربوط به دوران قاجار و دیگری مربوط به دوران پهلوی اول است به وضوح قابل تشخیص است.

در بخش شمالی این اثر تاریخی ورودی ساختمان است که در ورودی آن در یک کوچه بن بست قرار گرفته است.بعد از عبور از در ورودی به بخش کوچکی می رسید که در قسمت راست آن آشپزخانه, خانه قرار دارد.سمت راست همین قسمت نیز 2 اتاق دارد که یکی از آن ها بریا فرزندان و دیگری برای آشپز این خانه است.

خانه-دولابیا-مشهد

بعد از ورود و عبور از این قسمت به حیاط اصلی خانه خواهید رسید.ایوان طبقه اول را می توانید ببینید و در قسمت هم کف نیز یک سایه بان برای جلوگیری از نفوذ نور به داخل خانه قرار گرفته است.در اتاقی که در کنار حیاط و سمت راست قرار گرفته است یک تنور قرار دارد و درباقی قسمت های اتاق هیزم نگهداری می شده است.

اتاقی که در قسمت جنوب این حیاط قرار دارد ویژه نگهداری برنج و روغن  و این دست مواد بوده اشت و آب انبار این خانه نیز در قسمت شرقی حوض خانه اردکانی مشهد قرار گرفته بود که امروزه تخریب شده است.

قسمت قاجاری این بنا با کاشی کاری های در و پنجره و ستون و دیوار مزین شده است.از دیگر ویژگی های این بنا می توان به کتیبه “انا فتحنا لک فتحا مبینا” در بالای برآمدگی قسمت زمستان نشین این بنا است که تاریخ ثبت شده روی آن 1351 است ولی تاریخ نصب آن مشخص نیست.

خانه اردکانی مشهد همانطور که گفته شد کاربری مسکونی داشته است که بعد از آن نیز در دوره های مختلف تاریخ دخل و تصرف زیادی در آن صورت نگرفته است.تنها تغییرات آن مسدود کردن چند در و پنجره است و مرمت برخی دیوارهای ساختمان برای جلوگیری از نفوذ رطوبت به داخل ساختمان است.